Odpowiedzi ekspertów na pytania pacjentów i lekarzy

osteoporoza.pl > FAQ > Odpowiedzi ekspertów na pytania pacjentów i lekarzy

Odpowiedzi ekspertów na pytania pacjentów i lekarzy

Pytanie 1 (lekarz): Czy leki zażywane raz w tygodniu są tak samo skuteczne jak codziennie?: Równoważność, czyli podobną skuteczność terapeutyczną, wykazano tylko w przypadku alendronianu (10 mg 1 x dziennie i 70 mg 1 x tygodniowo) i risedronianu (5 mg 1 x dziennie i 35 mg 1 x tygodniowo). Opracowano i wprowadzono do leczenia również inne długo działające leki hamujące resorpcję kości, ibandronian 1 x 150 mg miesięcznie oraz zolendronian 1 x 5 mg rocznie. Wykazują one skuteczność tylko u pacjentów z niską masą kostną z wysokim ryzykiem załamania. U pacjentów z wysokim ryzykiem złamania wynikającym z innych powodów niż niska masa kostna, aktywnym jest risedronian, raloksifen i ranelinian strontu.

Prof. dr hab. med. Janusz Badurski
Pytanie 2 (lekarz): Ostatnio na wykładzie Profesora Czerwińskiego usłyszałem, że podział na grupy ryzyka w populacji polskiej powinien być wyznaczony przez 5 i 10% a nie jak wcześniej proponowano 10 i 20%. Taki podział powoduje, że więcej pacjentów powinno być leczone. Czy dobrze zrozumiałem?: Na podstawie naszych badań prospektywnych dla populacji polskiej ryzyko jest w przedziale 5 - 10%
(publikacja na www.osteoporoza.pl). Obecnie tak jest w zaleceniach.
Przedział 10-20% jest charakterystyczny dla populacji zachodniej.

Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński
Pytanie 3 (lekarz): Do kalkulatora FRAX mogę wstawić wartość BMD lub T-score. Wyniki wychodzą inne. Którą wartość lepiej podstawiać?: Różnice są niewielkie niezależnie co Pan poda. Jeśli poda Pan BMD to policzy T-score wg grupy kontrolnej, którą ma FRAX. Jeśli poda Pan T-score to odniesie się do grupy kontrolnej która jest w Pana aparacie. Bezpiecznie jest podać T-score ponieważ wtedy nie trzeba podawać jaki to jest aparat. Ale nie mam co do tego jednoznacznego zdania.

Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński
Pytanie 4 (pacjentka): Mam 65 lat i leczę się na osteoporozę już 3 lata. Na początku w przedramieniu wykryto u mnie 25% ubytku kości. Co powinnam teraz robić?: Pod pojęciem osteoporozy rozumiemy obniżenie jakości kości grożącej złamaniem, zatem wskazaniem do leczenia jest wysokie ryzyko złamania. Niska masa kostna może, ale nie musi, być przyczyną obniżania jakości kości wymagającą leczenia. Pomiar masy kostnej w przedramieniu nie jest uznaną wskazówką ani do diagnostyki, ani do leczenia. Rozpoznanie osteoporozy, a co gorsze leczenie, na podstawie badania masy kostnej na przedramieniu jest nieuprawnione. Nie wykluczone, że nie wymaga Pani żadnego leczenia, poza dbaniem o codzienny wysiłek fizyczny i dietę zapewniającą co najmniej 1000 mg wapnia i ok. 800 jedn. Witaminy D. Proszę więc zgłosić się do Poradni Leczenia Osteoporozy, która potrafi obliczać indywidualne, całkowite prawdopodobieństwo złamania, i jeśli jest ono większe niż średnia w Pani wieku, zastosuje leczenie hamujące resorpcję kości, jeśli jest ona nadmierna.

Prof. dr hab. med. Janusz Badurski
Pytanie 5 (lekarz): Jakie są zalecane dawki wit. D i wapna u pacjentek w okresie menopauzy?: U kobiet w okresie menopauzy dobowe zapotrzebowanie na witaminy D wynosi 800 j.m (20ug/dobę) a na wapń 1500mg ( wapń elementary).

Prof. dr hab. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska
Pytanie 6 (pacjentka): Mam 60 lat i słyszałam, że powinnam zażywać wapno, żeby mieć mocniejsze kości. Jakie wapno powinnam zażywać?: Zalecana podaż wapnia, dla osób w wieku 60 lat, to 1500mg wapnia elementarnego na dobę.Głównym żródlem wapnia dla organizmu powinno być mleko i jego przetwory (1 szklanka mleka , jogurtu kefiru, maślanki zawiera 300mg wapnia, a zawartość w innych pokarmach stanowi około 25% zawartości w spożywanym mleku). Jeżeli mleko, ani jego przetwory nie są dobrze tolerowane przez Panią , to wapń należy uzupelnić podając sole wapnia w postaci doustnych preparatów .Największa ilość wapnia elementarnego znajduje się w węglanie wapniowym( 40%). Oczywiście jeśli Pani choruje na kamicę nerkową powinna się Pani w tej sprawie skontaktować ze swoim lekarzem.

Prof. dr hab. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska
Pytanie 7 (pacjentka): Miałam już 3 kroplówki z Bonvivą, ponieważ nie toleruję mleka. Zażywam jeszcze leki na nadciśnienie. Czy powinnam jeszcze coś zażywać na osteoporozę w tabletkach?: Świeże mleko jest cennym źródłem wapnia i rozmaitych witamin. Okazuje się jednak, że tylko niewielki odsetek populacji ludzi dorosłych dobrze przyswaja ten produkt i nie ma po jego spożyciu żadnych dolegliwości. Oprócz stosowania leków na osteoporozę zwiększających gęstość kości, jakim niewątpliwie jest Bonviva, powinna Pani spożywać odpowiednią ilość wapnia i witaminy D. Jeżeli nie toleruje Pani innych produktów nabiałowych, konieczne jest uzupełnienie niedoborów pokarmowych preparatami zawierającymi w/w składniki diety. Obecnie zaleca się u kobiet spożycie 1000-1500 mg wapnia oraz 800-1200 jednostek witaminy D na dobę w zależności od wieku. Przykładowo: małe opakowanie jogurtu lub szklanka mleka zawierają około 300 mg wapnia. Witamina D jest wytwarzana w skórze pod wpływem światła słonecznego ale w naszych warunkach klimatycznych jej synteza w okresie jesienno-zimowym jest niewystarczająca. Do produktów bogatych w tą witaminę należą: ryby morskie, wątróbka oraz jaja. Przed wprowadzeniem zmian w diecie lub zakupieniem preparatów warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ istnieją pewne stany i choroby, przy których zalecane dawki wapnia i witaminy D ulegają znacznym zmianom.

Prof. dr hab. med. Ewa Sewerynek
Pytanie 8 (pacjentka): Czy osteoporoza jest dziedziczna?: Osteoporoza jest chorobą wieloczynnikową i jej występowanie może być uwarunkowane genetycznie. Dotyczy to zarówno osiągania szczytowej masy kostnej, jak i spadku gęstości mineralnej kości z upływem lat. Za wymienione zjawiska może być odpowiedzialnych bardzo wiele genów i jak dotąd nie opracowano żadnych standardowych badań genetycznych, które mogłyby potwierdzać klub wykluczać zwiększone ryzyko występowania osteoporozy. Jeśli w Pani rodzinie są osoby chorujące na osteoporozę lub też przebyły wiele złamań warto byłoby umówić się na wizytę w poradni specjalistycznej.

Prof. dr hab. med. Ewa Sewerynek
Pytanie 9 (lekarz): Czy bisfosfoniany mogą być stosowane w leczeniu osteoporozy u dzieci?: Bisfosfoniany są stosowane w leczeniu osteogenesis imperfecta zwłaszcza t III oraz w ciężkich postaciach osteoporozy ze złamaniami kręgów i/lub kości długich, głównie posteroidowej ale także w szczególnie trudnych "odmianach" osteoporozy samoistnej występującej coraz częściej u dzieci już przed okresem pokwitania.

Prof. dr hab. med. Danuta Chlebna-Sokół
Pytanie 10 (pacjentka): Jestem mamą trzylatka cierpiącego na skazę białkową. Dziecko nie toleruje nabiału w żadnej postaci. Martwię się o stan jego kości, ponieważ wiem, że zapotrzebowanie na wapń jest w dzieciństwie wysokie. Mam zatem pytanie o suplementacje wapnia. Czy istnieje bezpieczny sposób?: Jeżeli dziecko nie toleruje w żadnej postaci produktów mlecznych to pozostaje przede wszystkim suplementacja, gdyż u 3.letniego dziecka pokrycie zapotrzebowania na wapń z zielonych warzyw i ryb jest niewystarczające. Suplementacja preparatami od Calcium w syropie poprzez Ostram (fosforan wapniowy - gdyż może być w tym przypadku także niedobór fosforu) aż do węglanu wapnia (np. Vitrum Calcium) jest bezpieczna, o ile dawki są wyważone (odnośnie zapotrzebowania, dla wieku 3 lata wynosi ono 800 mg/dobę). Wskazane jest przed przewlekłą suplementacją wapniem (też po~1,5 roku jej stosowania) wykonanie badania USG brzucha dla oceny stanu nerek i dróg układu moczowego.

Prof. dr hab. med. Danuta Chlebna-Sokół
Pytanie 11 (lekarz): Czy po zażyciu bisfosfonianów doustnie wystarczy pozostawać na czczo jedynie przez 30 minut? Czy powstrzymanie się od posiłków przez czas dłuższy tzn 1 godzinę zwiększy ilość wchłoniętego leku?: Sposób przyjmowania bisfosfonianów doustnie warunkowany jest ich farmakokinetyką. Bisfosfoniany charakteryzują się bardzo niską biodostepnoscią: wchłaniają się z przewodu pokarmowego tylko w niewielkim odsetku podanej dawki. Badania farmakokinetyczne wykazały, że alendronian wchłania się jedynie w 0.7% podanej doustnie dawki u kobiet i 0.6% u mężczyzn. Dodatkowo, podobnie jak naturalny pirofosforan, bisfosfoniany charakteryzują się znacznym powinowactwem do metali, w tym do wapnia, tworząc z nimi nierozpuszczalne kompleksy - stad konieczność stosowania leków na czczo, na pusty żołądek. Wykazano, ze obecność w żołądku jakichkolwiek pokarmów, innych leków, czy nawet popicie leku kawa lub sokiem owocowym zamiast woda powoduje znaczne ograniczenie wchłanialności. Warunkiem dostatecznej biodostępności bisfosfonianów jest wiec pozostawanie leku w pustym żołądku przez dostatecznie długi czas - określony w badaniach klinicznych I i II fazy na 1/2 godziny w przypadku alendronianu i rizedronianu stosowanych codziennie lub raz w tygodniu, a na 1 godzinę w przypadku ibandronianu stosowanego doustnie w dawce 150 mg raz w miesiącu. Potencjalnie, wydłużenie czasu powstrzymania się od posiłku do 1 godziny (w przypadku stosowania ALN lub RIS) mogłoby nieznacznie poprawić wchłanialność, jednak wobec braku wyników obiektywnych badan, nie ma racjonalnych podstaw do zalecania takiego postępowania. Wydłużanie czasu oczekiwania na posiłek ponad 1 godzinę wydaje się nieuzasadnione - nie tylko dlatego, ze po tym czasie leku już nie ma w żołądku i jest pasażowany dalej wzdłuż przewodu pokarmowego, ale także ze względu na kryterium jakości życia leczonych chorych.

Dr med. Waldemar Misiorowski
Pytanie 12 (Lekarz): U osoby 78 letniej, dotychczas nie diagnozowanej w kierunku osteoporozy w rtg kręgosłupa opisano m.in. "cechy zaniku kostnego". Czy wykonywać w tym momencie badanie DXA kręgosłupa, choć u osób po 65 r.ż. zalecane jest raczej wykonanie badania w zakresie szyjki kości udowej? Czy wykonać jednocześnie badania w obu lokalizacjach (finansowo nie zawsze możliwe): Optymalnym rozwiązaniem jest wykonanie badania DXA kręgosłupa i szyjki kości udowej. Badania wykonywane równocześnie są zdecydowanie tańsze niż wykonywane osobno. Jeżeli musimy wybrać jedno to zdecydowanie wybieramy szyjkę. Jest to tym bardziej zalecane, że pomiar w szyjce "neck" stanowi podstawę w obliczeniu 10-cio letniego bezwzglednego ryzyka złamania metoda FRAX: http://www.shef.ac.uk/FRAX/tool.jsp?locationValue=1

dr hab. med. Edward Czerwiński
Pytanie 13 (Pacjent): Mam refluks żołądkowy. Czy mogę zażywać preparat Bonviva raz w miesiącu?: Bonviva jest lekiem z grupy bisfosfonianów, który może być stosowany między innymi w postaci tabletek przyjmowanych 1 raz w miesiącu w dawce 150 mg. Dokładne badania jakim lek poddany był przed jego dopuszczeniem do stosowania w terapii osteoporozy wykazały, że jest to preparat bezpieczny i nie powoduje poważnych objawów ubocznych. Sporadycznie obserwowano również objawy niepożądane ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego. Owrzodzenia dwunastnicy, podobnie jak owrzodzenia przełyku stwierdzono jedynie u 1/1000 leczonych osób, owrzodzenia żołądka u 1/200, a zapalenia żołądka i zapalenia przełyku u 1/100 leczonych pacjentów. Częstość tych objawów, podobnie jak zgagi, nudności czy bólów w nadbrzuszu nie była większa niż u pacjentów przyjmujących placebo. Nie wykazano zwiększonego ryzyka wystąpienia objawów niepożądanych u osób z istniejącymi wcześniej zaburzeniami ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym z refluksem żołądkowo-przełykowym. Zauważono natomiast, że dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego pojawiają się nieco częściej u osób przyjmujących równocześnie niesteroidowe leki przeciwzapalne. Po wprowadzeniu leku Bonviva do aptek odnotowano jednak, że część stosujących go pacjentów zgłasza dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wydaje się, że przyczyną tego zjawiska jest mniej rygorystyczne, niż podczas badań klinicznych, przestrzeganie sposobu przyjmowania preparatu. Należy pamiętać, że tabletka leku Bonviva musi być przyjmowana na czczo, popijana szklanką przegotowanej wody, a po jej zażyciu nie wolno kłaść się do łóżka przed upływem 30 minut. Jest to szczególnie istotne u osób z refluksem żołądkowo-przełykowym, gdyż zapobiega zarzucaniu kwaśnej treści żołądkowej i ogranicza ryzyko powstania stanu zapalnego lub owrzodzenia w dolnej części przełyku.

Prof. dr hab. med. Marek Tałałaj
Pytanie 14 (Lekarz): Czy uzasadnione jest stosowanie bisfosfonianów u młodych osób po złamaniu kości z opóźnionym zrostem kości, jeżeli wyniki badania densytometrycznego są prawidłowe?: Bisfosfoniany wykazują skuteczność antyzłamaniową u chorych z T-score -2.0. podawanie ich zatem u osób z prawidłowym BMD nie jest wskazane. Aczkolwiek można rozważać ich działanie prewencyjne ale nie ma to żadnej dokumentacji naukowej w tym zakresie. Współczesne badania wykazały ze bisfosfoniany nie maja ani pozytywnego ani negatywnego wpływu na zrost kostny.http://osteoporoza.pl/joomla/administrator/index.php#

dr hab. med. E. Czerwiński
Pytanie 15 (Pacjent): Dlaczego w badaniu densytometrycznym wyszła mi osteoporoza w kręgosłupie a w szyjce kości udowej nie?: Z reguły osteoporoza to znaczy obniżona gęstość kości. Pojawia się wcześniej w kręgosłupie niż w szyjce kości udowej. Wynika to z różnic w budowie anatomicznej. Kręgosłup zbudowany jest głownie z kości gąbczastej, którą cechuje szybki metabolizm kości. W przeciwieństwie do kręgosłupa szyjka kości udowej zbudowana jest w dużej mierze z kości korowej o powolnym metabolizmie.

dr hab. med. Edward Czerwiński
Pytanie 16 (pacjent): Od dwóch i pół roku jestem na kuracji hormonalnej. Mam raka prostaty. Do tej pory nie miałem jeszcze przerzutów do kości choć są one bardzo prawdopodobne. Pod koniec czerwca zrobiłem badania na osteoporozę. Mam 65 lat. Wyniki 'age matched' L1 -2,54, L2 -3,24, L3 -3,25, L4 -2, 89.Pani reumatolog proponuje mi kurację: BONVIVA 200 mg raz w miesiącu, Alfadiol 1 mg oraz Calperos 500 raz dziennie. Oczywiście powiedziałem jej o mojej chorobie - powiedziała, że nie ma żadnego konfliktu przepisanej...: pyt. cd...kuracji z chorobą nowotworową. Tymczasem w ulotce informacyjnej Calperos 500 znalazłem stwierdzenie że: 'nie należy zażywać leku 'Calperos' w następujących przypadkach: ... nowotworach...dających przerzuty do kości'.Rak prostaty należy do głównych tego typu nowotworów.Czy w tej sytuacji zażywanie 'Calperos 500' jest bezpieczne w moim przypadku ? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Odp. W przypadku nowotworów które dają przerzuty do kości często towarzyszy im podniesiony poziom wapnia we krwi,a to jest bezpośrednim przeciwskazaniem do terapii Calperosem, czy jakimkolowiek preparatem wapnia. Jeżeli ma Pan prawidłowy poziom wapnia nie widzę przeciwskazań do takiej terapii.

lek. med. Przemysław Borowy

Oświadczenie:
Informacje w dziale pytania/odpowiedzi Portalu mają wartość informacyjną i nie powinny decydować o sposobie leczenia. Portal i odpowiadający nie biorą odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki medyczne, które mogły by wynikać z udzielonej informacji. Decyzje terapeutyczne podejmuje lekarz prowadzący pacjenta.